Bij vrouwen ontwikkelt het vetweefsel zich meestal onder de huid: SAT (subcutaneous adipose tissue). Men spreekt van gynoïde obesitas. Bij mannen is dit meestal tussen de interne organen: VAT (visceral adipose tissue). Hier spreekt men van androïde obesitas. Dit is belangrijk want vet tussen de organen kan de mobilisatie van de darmen bemoeilijken. Bvb. bij het uitvoeren van een Gastric Bypass.
Beheer van obesitas
Overgewicht en obesitas.
Overgewicht en obesitas zijn belangrijke gezondheidsproblemen waarvan het percentage continu toeneemt zowel in België als de rest van de wereld. De laatste metingen dateren van 2018 en tonen aan dat 49,3 % van de Belgische populatie in overgewicht is (BMI > 25 kg/m²) en 15,9 % obees zijn (BMI > 30 kg/m²). Het aantal bariatrische ingrepen neemt constant toe. Tussen 2007 en 2017 ondergingen 106.679 patiënten een bariatrische ingreep in België d.w.z. 1 % van de bevolking. De gevolgen van obesitas zijn veelvoudig en mogelijks ernstig. Zij verminderen het zelfvertrouwen, de levenskwaliteit en zelfs de levensverwachting.
Obesitas kan verbonden worden aan volgende aandoeningen:
- Diabetes type II (DM II).
- Hypercholesterolemie.
- Cardiovasculaire aandoeningen: arteriële hypertensie (AHT), myocard infarct.
- Respiratoire aandoeningen : slaapapneusyndroom, chronische respiratoire insufficientie.
- Gewrichtsaandoeningen : arthrose.
- Leveraandoeningen : leversteatose, galstenen.
- Depressie.
- Infertiliteit.
- Sommige kankers.
De doelstelling van de aanpak van obesitas, al dan niet chirurgisch, is :
- De levensverwachting verhogen.
- De levenskwaliteit verbeteren door het verminderen van de comorbiditeit (DM II, AHT, ….).
- De psychologische, economische en sociale gevolgen verbeteren.
Om het postoperatief resultaat van obesitas chirurgie te bepalen gaat men het percentage van het verlies van het teveel aan gewicht EWL (excessive weight loss) of het percentage van het verlies van het teveel aan BMI (EBMIL %) berekenen, eerder dan het totaal verlies aan gewicht. Want het ideale gewicht is heel afhankelijk van de lengte. Het doel van de bariatrische chirurgie is dat u gewicht zou verliezen tot een B.M.I. van ongeveer 25 kg/m².
Deze wordt beschouwd als zijnde de BMI met de hoogste levensverwachting. In de praktijk is het moeilijk om dit doel te bereiken. De referentie waarden zijn veeleer 60 à 70 % verlies in excessief gewicht met een Gastric Bypass, 50 % met een Gastric Sleeve en 40 % met een Gastric Banding. Een te snel gewichtsverlies postoperatief kan gevaarlijk zijn: in dit geval moet de patiënt de obesitas kliniek consulteren. Meestal verliest de patiënt gewicht gedurende de eerste zes maanden na de ingreep. Daarna kan die weer licht stijgen om zich uiteindelijk te stabiliseren.
In onze obesitas kliniek behandelen wij al de patiënten en dit met een globale aanpak, hoe uitgesproken de obesitas en de eventueel gerelateerde problemen ook zijn. Wij behandelen ook patiënten die in een andere instelling geopereerd werden en daar niet meer gevolgd of wensen gevolgd te worden.
Wat is zwaarlijvigheid?
Het energie verbruik wordt verdeeld als volgt : 60 % voor vitale aktiviteiten, 10 % voor warmte opwekking, 30 % voor fysische aktiviteiten.
De behandeling van obesitas reduceren tot een louter chirurgische ingreep, zonder een globale aanpak, zou een grote vergissing zijn. Inderdaad obesitas is een multifactoriële en complexe ziekte. Er bestaat onder andere een chronische ontsteking van het vetweefsel, een hormonale deregulering, een vermindering van de darmflora die progressief een vicieuze cirkel genereert. Om het succes van de chirurgische ingreep te optimaliseren moet men op de verschillende uitlokkende factoren werken zowel voor als na de heelkunde
Het beheer van de energie behoeften gebeurt op cerebraal niveau door complexe hormonale feedback systemen die reageren op signalen die toekomen vanuit het vetweefsel, het spijsverteringstelsel en omgevingsfactoren. De informatie vanuit het enterisch zenuwstelsel transiteert via de hersenstam en wordt geassimileerd met hormonen ter hoogte van de nucleus arcuatus van de hypothalamus om het hongergevoel te reguleren. Leptine, een eetlustremmend hormoon geproduceerd door de adipocyten, en de ghreline, een eetlustverwekkend hormoon, vooral geproduceerd in de fundus van de maag beïnvloeden de voedselinname. Een gelijkaardige rol wordt gespeeld door andere hormonen zoals insuline, cholecystokinine, YY peptide, of nog het glucagon-like peptide-1 homoon.
Wat zijn de factoren die tot zwaarlijvigheid leiden?
De eetgewoontes
Te grote ingenomen hoeveelheden, tussendoortjes, compulsief eetgedrag, inname van vet of suikerrijk voedsel. Een optimaal beheer van ons hongergevoel en een goede voedingsopvoeding zijn onmisbare factoren voor het succes van de obesitas chirurgie. Het tijdstip van de ingreep zal bepaald worden door de bereikte inspanningen in de voedingsleer ten einde een beter heelkundig resultaat te bekomen.
Psychologische factoren
Depressie, stress. Neiging om negatieve gevoelens te compenseren door overdadige voedselinname. Een optimale preoperatieve aanpak van afwijkend voedselgedrag is imperatief voor het slagen van de ingreep en het vermijden van nieuwe gewichtstoename.
Sedentaire levensstijl
Sedentaire beroepen, langere autoritten die leiden tot overconsumptie van rijk of gemodificeerd voedsel.
Omgevingsfactoren
Overvloedig eten (buffetten), vervoermiddelen, overmatig gebruik van beeldschermen enz.
Sommige hormonale mechanismen
Stoppen met roken, puberteit, zwangerschap, menopauze.
Endocrinologische, genetische ziekten
Ze zijn uitzonderlijk (<1% van de gevallen) verantwoordelijk voor ernstige zwaarlijvigheid. Niettemin wordt systematisch een screening bij een endocrinoloog uitgevoerd vóór de operatie.